Độc giả có câu hỏi: Chồng tôi đi biệt xứ mấy năm trời, tôi không liên lạc được, chồng tôi cũng không gửi tiền về chăm con, giờ tôi muốn ly hôn mà không gọi được chồng cùng ra Toà án. Vậy tôi có được phép đơn phương ly hôn không?

Công ty Luật TNHH Huỳnh Nam xin phản hồi bạn như sau:

Câu trả lời là “Có” nếu người chồng đã bị Tòa án tuyên bố mất tích theo Điều 68 Bộ luật Dân sự 2015, người vợ có quyền yêu cầu ly hôn theo khoản 2 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 mà không cần chứng minh lỗi hay mâu thuẫn vợ chồng.

Để được Tòa án chấp nhận cho ly hôn, người vợ cần đáp ứng các điều kiện sau:

Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về Ly hôn theo yêu cầu của một bên:

“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3.Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật nàythì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Cần lưu ý, việc ly hôn trên chỉ hợp pháp khi người chồng được Toà án tuyên là mất tích bằng một Bản án/Quyết định.

Vậy, trường hợp nào người chồng được Toà án tuyên là mất tích?

Điều 68 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về Tuyên bố mất tích như sau:

“1. Khi một người biệt tích 02 năm liền trở lên, mặc dù đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có tin tức xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án có thể tuyên bố người đó mất tích.

Thời hạn 02 năm được tính từ ngày biết được tin tức cuối cùng về người đó; nếu không xác định được ngày có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của tháng tiếp theo tháng có tin tức cuối cùng; nếu không xác định được ngày, tháng có tin tức cuối cùng thì thời hạn này được tính từ ngày đầu tiên của năm tiếp theo năm có tin tức cuối cùng.”

Như vậy, để Toà án tuyên người chồng mất tích thì cần đáp ứng những tiêu chí sau:

(1) Biệt tích 02 năm liền trở lên (đảm bảo tính liên tục của việc mất tích, không phải mất tích ngắt quãng trong thời gian ngắn)

(2) Đã áp dụng đầy đủ các biện pháp thông báo, tìm kiếm theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nhưng vẫn không có thông tin xác thực về việc người đó còn sống hay đã chết.

(3) Có yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan.

Nếu thiếu một trong các yếu tố trên, Toà án không có đủ cơ sở để tuyên người chồng mất tích. Và tất nhiên, người vợ không thể yêu cầu đơn phương ly hôn theo trường hợp này.

Ba quan hệ pháp luật trong lĩnh vực hôn nhân là: quan hệ nhân thân, quan hệ tài sản và quan hệ về mặt con chung. Trong trường hợp người vợ được Toà tuyên ly hôn với người chồng đang mất tích, việc quản lý tài sản của người chồng sau khi ly hôn được áp dụng theo quy định tại Điều 69 Bộ luật Dân sự 2015:

“Trường hợp Tòa án giải quyết cho vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố mất tích ly hôn thì tài sản của người mất tích được giao cho con thành niên hoặc cha, mẹ của người mất tích quản lý; nếu không có những người này thì giao cho người thân thích của người mất tích quản lý; nếu không có người thân thích thì Tòa án chỉ định người khác quản lý tài sản.”.

 Về tài sản chung vợ chồng, do người chồng mất tích nên việc phân chia tài sản chung vợ chồng sẽ có sự tham gia của người đại diện theo pháp luật của người chồng, phần tài sản của người chồng không mặt nhiên mất đi khi người chồng đang mất tích. Toà án sẽ phân chia tài sản chung vợ chồng theo quy định pháp luật (hoàn cảnh mỗi bên, công sức đóng góp mỗi bên vào khối tài sản chung, ai là người trực tiếp nuôi dạy con chung,…).

Trong trường hợp người chồng đã được tuyên mất tích nhưng quá thời hạn mà chưa có thông tin còn sống, thuộc trường hợp Toà án tuyên đã chết thì khối tài sản của người chồng trở thành di sản thừa kế.

Trường hợp ly hôn khi chồng mất tích thường phức tạp do phải xác định người đại diện, chứng cứ tìm kiếm và xác lập quyền quản lý tài sản. Nếu cần hỗ trợ soạn hồ sơ, thu thập tài liệu để Tòa án chấp nhận yêu cầu ly hôn, vui lòng liên hệ Công ty Luật TNHH Huỳnh Nam để được luật sư tư vấn và hỗ trợ cụ thể