Pháp luật Việt Nam đã ban hành nhiều quy định rõ ràng nhằm đảm bảo sự công bằng, bảo vệ sức khỏe và các quyền lợi chính đáng cho lao động nữ. Họ không chỉ là những người lao động tích cực đóng góp cho sự phát triển kinh tế mà còn là người giữ gìn hạnh phúc gia đình.
Bài viết dưới đây, Công ty Luật Huỳnh Nam sẽ làm rõ những quyền lợi đặc thù của lao động nữ dựa trên các quy định hiện hành.
1. Nguyên tắc bình đẳng giới và trách nhiệm của người sử dụng lao động
Nền tảng của việc bảo vệ lao động nữ là nguyên tắc bình đẳng giới, được quy định rõ tại Điều 135 Bộ luật Lao động 2019. Theo đó, Nhà nước cam kết bảo vệ quyền lợi của lao động nữ thông qua các chính sách về bình đẳng giới, khoản 1 Điều này nêu rõ:
“Người sử dụng lao động phải đảm bảo bình đẳng giới, không phân biệt đối xử với lao động nữ.”
Ngoài ra, pháp luật còn quy định các trách nhiệm cụ thể của người sử dụng lao động, bao gồm:
- Khuyến khích việc áp dụng chế độ làm việc linh hoạt để hỗ trợ lao động nữ cân bằng giữa công việc và chăm sóc gia đình.
- Phải tham khảo ý kiến lao động nữ hoặc đại diện của họ trước khi quyết định những vấn đề liên quan đến quyền và lợi ích của phụ nữ.
- Đảm bảo các điều kiện sinh hoạt phù hợp tại nơi làm việc như cung cấp nhà vệ sinh, buồng tắm.
- Hỗ trợ và tạo điều kiện xây dựng nhà trẻ, lớp mẫu giáo nhằm giảm áp lực cho lao động nữ.
2. Các quyền lợi đặc thù khi mang thai, hành kinh và nuôi con nhỏ
Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định nhiều quyền lợi ưu tiên để bảo vệ sức khỏe cho lao động nữ trong các giai đoạn nhạy cảm.
Bảo vệ khi mang thai:
- Lao động nữ không bị yêu cầu làm việc ban đêm, làm thêm giờ hay đi công tác xa khi mang thai từ tháng thứ 7, hoặc từ tháng thứ 6 nếu làm việc tại vùng sâu, vùng xa.
- Được chuyển sang công việc nhẹ nhàng hơn hoặc giảm 1 giờ làm việc hàng ngày mà không bị cắt giảm tiền lương và các quyền lợi khác.
Đặc biệt, pháp luật có điều khoản bảo vệ tuyệt đối quyền việc làm của lao động nữ trong giai đoạn này. Cụ thể, luật nghiêm cấm sa thải hay đơn phương chấm dứt hợp đồng vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản hay nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Quyền lợi khi hành kinh và nuôi con nhỏ:
- Trong thời gian hành kinh, lao động nữ được nghỉ 30 phút mỗi ngày.
- Trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi, lao động nữ được nghỉ 60 phút mỗi ngày.
- Thời gian nghỉ này vẫn được hưởng nguyên lương theo hợp đồng lao động.
3. Chế độ thai sản và phúc lợi tài chính
Điều 138 và 139 Bộ luật Lao động 2019 cùng với Luật Bảo hiểm xã hội 2014 tạo thành một khung pháp lý vững chắc để bảo vệ lao động nữ trong thời gian mang thai, nghỉ sinh và nuôi con nhỏ.
Thời gian nghỉ: Lao động nữ được nghỉ thai sản ít nhất 6 tháng. Trong trường hợp sinh đôi trở lên, từ người con thứ hai, mỗi con sẽ được nghỉ thêm 1 tháng. Ngoài ra, lao động nữ có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ thêm không hưởng lương nếu có nhu cầu.
Trợ cấp tài chính: Chế độ hưởng thai sản theo Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định lao động nữ được hưởng trợ cấp bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm. Đây là quyền lợi quan trọng giúp giảm bớt gánh nặng tài chính trong thời gian nghỉ ngơi và phục hồi sức khỏe.
Những quy định này khẳng định rằng quyền lợi của lao động nữ không chỉ là vấn đề xã hội mà còn là trách nhiệm pháp lý nghiêm túc mà các bên liên quan cần phối hợp thực thi hiệu quả.