CẬP NHẬT VĂN BẢN TRONG LĨNH VỰC LAO ĐỘNG
Bộ luật Lao động năm 2012
Bộ luật này chính thức có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/5/2013 và có nhiều điểm mới đáng chú ý so với Bộ luật lao động năm 1994 được sửa đổi bổ sung năm 2002, 2006, 2007 như sau:
1. Những quy định chung và việc làm
Quy định tập trung các điều cấm trong quan hệ lao động, việc làm thay vì quy định rải rác trong cac điều khoản như trước đây
b.Hợp đồng lao động
Bộ luật quy định bổ sung nguyên tắc giao kết hợp đồng tại điều 17
Việc ký HĐLĐ với nhóm NLĐ thông qua người ủy quyền chỉ được ký với công việc theo mùa vụ hoặc công việc nhất định dưới 12 tháng thay vì trong mọi trường hợp đều có thể ký qua người ủy quyền
Bổ sung những hành vi không được làm khi giao kết HĐLĐ của NSDLĐ
Bổ sung nội dung về nghĩa vụ cung cấp thông tin liên quan trực tiếp đến việc giao kết hợp đồng lao động khi có yêu cầu của một trong hai bên trước khi giao kết hợp đồng lao động.
Bổ sung những điều khoản chủ yếu của hợp đồng lao động:
– Hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;
– Chế độ nâng bậc, nâng lương;
– Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.
Bổ sung quy định về nội dung HĐLĐ đối với:
– NLĐ làm việc có liên quan trực tiếp đến bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ;
– NLĐ làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp.
Quy định rõ hơn trong trường hợp hợp đồng lao động XĐTH, hợp đồng theo mùa vụ hoặc công việc nhất định dưới 12 tháng hết hạn mà NLĐ vẫn tiếp tục làm việc thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày HĐLĐ hết hạn, hai bên phải ký kết HĐLĐ mới. Nếu hai bên không ký:
– Hợp đồng lao động XĐTH trở thành HĐLĐ không XĐTH;
– Hợp đồng theo mùa vụ hoặc công việc nhất định dưới 12 tháng trở thành HĐLĐ 24 tháng.
Trước kia nếu hai bên không ký HĐLĐ mới thì cả hai loại hợp đồng đều là hợp đồng không xác định thời hạn.
Bổ sung trường hợp NLĐ từ đủ 15 đến dưới 18 tuổi thì việc giao kết HĐLĐ phải được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của NLĐ.
2. Thử việc
Quy định những nội dung phải có của hợp đồng thử việc;
Bổ sung quy định về người lao động làm việc theo hợp đồng lao động mùa vụ thì không phải thử việc;
Quy định cụ thể chỉ được thử việc 01 lần đối với 01 công việc;
Tiền lương thử việc phải ít nhất phải bằng 85% mức lương của công việc đó thay vì 70% như quy định hiện hành.
Chấm dứt hợp đồng lao động và nghĩa vụ khi Đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật.
Bổ sung thêm các trường hơp hợp đồng lao động chấm dứt sau:
+ Người lao động đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội và tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 187 của Bộ luật Lao động 2012;
+ Người lao động bị kết án tử hình theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Toà án;
+ Người lao động bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự;
+ Người sử dụng lao động là cá nhân chết, bị Toà án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, mất tích hoặc là đã chết; người sử dụng lao động không phải là cá nhân chấm dứt hoạt động;
+ Người lao động bị xử lý kỷ luật sa thải theo quy định của Bộ luật lao động;
+ Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động;
+ Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động; người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do thay đổi cơ cấu, công nghệ hoặc vì lý do kinh tế hoặc do sáp nhật, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp, hợp tác xã.
Bổ sung trường hợp người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi bị quấy rối tình dục tại Điểm c – Khoản 1 – Điều 37 .
Bộ luật Lao động 2012 đã bổ sung thêm các nghĩa vụ của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động:
– Quy định ít nhất 15 ngày trước ngày hợp đồng lao động xác định thời hạn hết hạn, người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho người lao động biết thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động;
– Bổ sung quy định người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.
– Quy định mới về trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản thì tiền lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của người lao động theo thoả ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết được ưu tiên thanh toán.
3. Thời gian làm việc, nghỉ ngơi và tiền lương
Quy định mới về thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ. Theo đó, thời gian nghỉ trước và sau khi sinh con là 06 tháng thay vì 04 tháng như hiện nay, trường hợp sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ 02 trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.
Bên cạnh quy định thời gian làm việc không quá 8h một ngày và 48h một tuần, BLLĐ 2012 cũng quy định NLĐ không được làm thêm quá 30h một tháng và 200h một năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định. Đồng thời, thời gian nghỉ Tết âm lịch hưởng nguyên lương cũng được tăng từ 4 ngày lên 5 ngày.
BLLĐ 2012 định nghĩa mức lương tối thiểu là mức thấp nhất trả cho NLĐ làm công việc giản đơn nhất, trong điều kiện lao động bình thường và phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của NLĐ và gia đình; được xác định theo tháng, ngày, giờ và được xác lập theo vùng, ngành. Độ tuổi nghỉ hưu trong BLLĐ 2012 không thay đổi so với quy định cũ, tuy nhiên có quy định riêng biệt đối với từng nhóm lao động.
Văn bản hướng dẫn thi hành về người lao động nước ngoài
Nghị định 11/2016/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 4 năm 2016 và thay thế nghị định số 102/2013/NĐ-CP.
Nghị định có một số điểm mới về NLĐ nước ngoài:
- Bổ sung thêm Văn phòng điều hành nhà thầu nước ngoài được đăng ký hoạt động theo quy định của pháp luật có thể sử dụng NLĐ nước ngoài.
- Quy định rõ ràng hơn về Chuyên gia là người lao động nước ngoài.
- Nghị định đã giảm số năm kinh nghiệm so với quy định trước đây là 05 năm
- Bổ sung quy định về NLĐ nước ngoài là nhà quản lý, giám đốc điều hành là người lao động nước ngoài.
- Quy định mới cho phép NLĐ nước ngoài được đào tạo trong các chuyên ngành khác chứ không chỉ riêng chuyên ngành kỹ thuật miễn là họ có ít nhất 01 năm và làm việc ít nhất 03 năm trong chuyên ngành được đào tạo.
- NSDLĐ nếu muốn sử dụng NLĐ nước ngoài phải xác định nhu cầu sử dụng nhưng là báo cáo cho chủ tịch UBND cấp tỉnh nơi NLĐ dự kiến làm việc, trước kia quy định là nơi NSDLĐ đặt trụ sở chính.
- Bổ sung các trường hợp NSDLĐ không phải xác định nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài.
- Có thay đổi trong việc sử dụng NLĐ nước ngoài của nhà thầu
Văn bản hướng dẫn về tiền lương
- Nghị định 49/2013/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/7/2013 quy định chi tiêt bộ luật lao động về tiền lương
- Nghị định số 153/2016/NĐ-CP của Chính phủ : Quy định mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động
- Nghị định số 47/2016/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định mức lương cơ sở với cán bộ công chức viên chức và lực lượng vũ trang
- Nghị định 49/2013 đã quy định về Hội đồng tiền lương quốc gia Dựa trên tình hình kinh tế – xã hội, mức sống cư dân, tình hình kinh doanh của Doanh nghiệp… cùng với việc tham khảo từ nước ngoài, Hội đồng sẽ phải phân tích đánh giá và đưa ra mức lương tối thiểu vùng phù hợp. Thành viên của Hội đồng sẽ gồm 15 người đến từ Bộ LĐTBXH, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và thành viên của tổ chức đại diện người sử dụng lao động ở trung ương.Mức lương tổi thiểu vùng năm 2017 như sau:
a) Mức 3.750.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng I.
b) Mức 3.320.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng II.
c) Mức 2.900.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng III.
d) Mức 2.580.000 đồng/tháng, áp dụng đối với doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn thuộc vùng IV.
Mức lương cơ sở từ ngày 01 tháng 5 năm 2016 là 1.210.000 đồng/tháng.
Văn bản hướng dẫn về hợp đồng lao động
- Nghị định 05/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết bộ luật lao động
- Nghị định 44/2013/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về hợp đồng lao động.
- Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thực hiện một số điều về hợp đồng, kỷ luật lao động, trách nhiệm vật chất của nghị định số 05/2015/nđ-cp ngày 12 tháng 01 năm 2015 của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số nội dung của bộ luật lao động
Một số điểm mới về hợp đồng lao động như:
Nếu người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp không trực tiếp giao kết hợp động với người lao động thì có thể ủy quyên cho người khác ký hợp đồng lao động theo giấy ủy quyền theo mẫu tại thông tư số 47/2015
Người sử dụng lao động có trách nhiệm thông báo bằng văn bản trước 3 ngày cho cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh trước khi tiến hành cho thôi việc 02 người lao động trở lên
Người sử dụng lao động sử dụng dưới 10 người lao động thì không phải đăng ký nội quy lao động. Trường hợp không có nội quy lao động, kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất sẽ quy định trong nội quy lao động
Bổ sung quy định hướng dẫn chi tiết cách tính trợ cấp thôi việc và trợ cấp mất việc trong trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động.