Câu hỏi:
“Chào Luật sư!
Công ty chúng tôi xin trình bày sự việc như sau:
Công ty là Công ty cổ phần, trong đó có 01 cổ đông sáng lập là Nhà đầu tư nước ngoài sở hữu dưới 51% tổng số vốn điều lệ của Công ty (Cổ đông A).
Do thay đổi cơ cấu nội bộ bên cổ đông nước ngoài, Cổ đông A đã có hợp đồng/thỏa thuận chuyển nhượng nội bộ cổ phần tại Công ty cho Doanh nghiệp B (là Doanh nghiệp nước ngoài). Nhưng Cổ đông A chưa hoàn thành thủ tục thay đổi có liên quan đến chuyển nhượng tại Việt Nam (chưa nộp hồ sơ chuyển nhượng cho Công ty. Doanh nghiệp B chưa được ghi nhận thông tin vào sổ đăng ký cổ đông của Công ty, chưa được Công ty cấp Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần, Công ty chưa đăng ký thay đổi thông tin cổ đông nước ngoài với Phòng ĐKKD).
Từ tháng 9/2020, theo yêu cầu của Ngân hàng, Công ty đã đóng tài khoản vốn đầu tư trực tiếp. Tới thời điểm hiện tại Cổ đông A chưa mở tài khoản tài khoản đầu tư vốn gián tiếp tại Việt Nam.
Cổ đông A mong muốn Công ty chuyển cổ tức năm 2020 của cổ đông A cho một Doanh nghiệp B.
Điều lệ Công ty quy định tương tự với quy định của luật doanh nghiệp liên quan tới yêu cầu tư vấn của Công ty và Công ty mong muốn tư vấn dựa theo quy định hiện hành của luật doanh nghiệp.
Công ty chi trả cổ tức bằng tiền mặt (đồng Việt Nam).
Yêu cầu tư vấn của Công ty : Theo quy định pháp luật hiện hành, Công ty có được chuyển cổ tức của Cổ đông A cho Doanh nghiệp B không? Nếu được thì thủ tục yêu cầu những gì?“
Trả lời:
Chào Quý Công ty, dựa trên thông tin của Quý Công ty cung cấp, VPLS Huỳnh Nam có ý kiến tư vấn sơ bộ như sau:
1. Người nhận cổ tức trong trường hợp chuyển nhượng cổ phần
Theo quy định tại Khoản 5 Điều 135 Luật Doanh Nghiệp số 59/2020/QH14 ngày 17/6/2020 có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021 (LDN 2020):
“5. Trường hợp cổ đông chuyển nhượng cổ phần của mình trong thời gian giữa thời điểm kết thúc lập danh sách cổ đông và thời điểm trả cổ tức thì người chuyển nhượng là người nhận cổ tức từ công ty.”.
Đồng thời, doanh nghiệp B chưa trở thành cổ đông của Công ty do chưa hoàn thiện thủ tục chuyển nhượng cổ phần theo quy định tại Khoản 6 Điều 127 LDN 2020:
“6. Cá nhân, tổ chức nhận cổ phần trong các trường hợp quy định tại Điều này chỉ trở thành cổ đông công ty từ thời điểm các thông tin của họ quy định tại khoản 2 Điều 122 của Luật này được ghi đầy đủ vào sổ đăng ký cổ đông.”.
Như vậy, Cổ đông A là chủ thể có quyền nhận cổ tức và Công ty có nghĩa vụ phải thanh toán cổ tức cho Cổ đông A trong thời hạn theo quy định của pháp luật.
2. Công ty có thể chuyển cổ tức của Cổ đông A cho Doanh nghiệp B theo yêu cầu của Cổ đông A được hay không?
Khoản 3 Điều 135 LDN 2020 quy định:
“3. Cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.”.
Theo quy định nêu trên, phương thức thanh toán hoàn toàn do Công ty quyết định hoặc theo thỏa thuận với cổ đông A phù hợp với quy định pháp luật.
Pháp luật không có quy định cấm việc một cổ đông chỉ định, yêu cầu công ty thanh toán cổ tức vào một tài khoản khác không phải là tài khoản của cổ đông đó và công ty có toàn quyền quyết định đồng ý thực hiện hoặc không.
Tuy nhiên Công ty cần lưu ý việc trả cổ tức cho cổ đông nước ngoài phải tuân thủ quy định về ngoài hối của Việt Nam như sau:
Khoản 2 Điều 2 Thông tư số 186/2010/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện việc chuyển lợi nhuận ra nước ngoài của các tổ chức, cá nhân nước ngoài có lợi nhuận từ việc đầu tư trực tiếp tại Việt Nam theo quy định của Luật Đầu Tư (TT 186/2010/BTC) quy định:
“Điều 2. Lợi nhuận chuyển ra nước ngoài
2. Lợi nhuận chuyển từ Việt Nam ra nước ngoài có thể bằng tiền hoặc bằng hiện vật.
– Lợi nhuận chuyển ra nước ngoài bằng tiền theo quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối;”.
Các giao dịch thu chi (trong đó có hoạt đông chuyển lợi nhuận ra nước ngoài) từ hoạt đồng đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam dù trực tiếp hay trực tiếp đều phải thực hiện thông qua tài khoản đầu tư trực tiếp và gián tiếp tương ứng. Nội dung này được quy định cụ thể tại Thông tư số 06/2019/TT-NHNN ngày 26/6/ 2019 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam. Thông tư 05/2014/TT-NHNN ngày 12/3/2014 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.
Tuy nhiên, theo thông tin Công ty cung cấp, từ tháng 9/2020, Công ty đã đóng tài khoản vốn đầu tư trực tiếp và đến nay, Cổ đông A chưa mở tài khoản tài khoản đầu tư vốn gián tiếp tại Việt Nam. Công ty không thể chuyển tiền cho cổ đông nước ngoài nếu không có tài khoản đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp tương ứng.
Ngoài ra, theo quy định của Luật phòng chống rửa tiền số 07/2012/QH13 ngày 18/6/2012 (Luật phòng chống rửa tiền). Trường hợp Công ty yêu cầu chuyển tiền ra nước ngoài nhưng không có mối quan hệ hợp pháp với hoạt động kinh doanh của Công ty theo quy định pháp luật và quy định cụ thể của ngân hàng. Trường hợp này có thể được xếp vào nhóm giao dịch đáng ngờ trong hoạt động phòng chống rửa tiền tại điểm g, Khoản 3 Điều 22 Luật phòng chống rửa tiền:
“3. Các dấu hiệu đáng ngờ trong lĩnh vực ngân hàng bao gồm:
g) Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển tiền ra nước ngoài ngay sau khi nhận được vốn đầu tư hoặc chuyển tiền ra nước ngoài không phù hợp với hoạt động kinh doanh;…”;
Trên cơ sở pháp luật về ngoại hối và phòng, chống rửa tiền; ngân hàng, tổ chức tín dụng có thể sẽ từ chối thực hiện thanh toán chuyền tiền cổ tức từ Công ty cho Doanh nghiệp B.