17:15 | 25/12/2013

Xem tin gốc báo điện tử Đảng Cộng sản:

http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=30106&cn_id=627857
(ĐCSVN) – Cần xem xét việc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự với nguyên Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng Mai Nam Dương không đúng pháp luật có phải là do năng lực yếu kém hay có phải do “chạy chọt”? Và nếu cứ tiếp diễn tình trạng này thì rất có thể sẽ là điều kiện cho tình trạng vi phạm pháp luật gia tăng nghiêm trọng hơn.
Sự kiện Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) TP Đà Lạt (Lâm Đồng) ngày 7/12 ra quyết định miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông Mai Nam Dương – nguyên Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Lâm Đồng, lái xe tông chết một người và làm bị thương ba người thời gian qua đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận.
Theo VKSND TP Đà Lạt, ông Mai Nam Dương tích cực khắc phục hậu quả, bồi thường cho các nạn nhân hơn 01 tỷ đồng, đặc biệt được bị hại bãi nại, nên VKSND TP đã ra các quyết định trên
Miễn truy cứu trách nhiệm hình sự là sai luật
Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, luật sư Huỳnh Phương Nam (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng, hành vi của ông Mai Nam Dương điều khiển xe ô tô khi đã sử dụng rượu, bia gây tai nạn làm chết 01 người, bị thương nặng 3 người, hỏng 3 xe máy đã vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ gây hậu quả rất nghiêm trọng (hoặc đặc biệt nghiêm trọng), được quy định tại Khoản 2 (hoặc Khoản 3) Điều 202 Bộ Luật Hình sự, (tùy thuộc vào kết quả giám định thương tật của 3 nạn nhân bị thương nặng, thiệt hại về tài sản – theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao).
Dẫn quy định tại Khoản 1, Điều 105 Bộ Luật tố tụng hình sự, những vụ án về các tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 131 và 171 của Bộ Luật Hình sự (BLHS) chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại, luật sư Huỳnh Phương Nam cũng chỉ rõ, hành vi vi phạm giao thông của ông Dương thuộc trường hợp quy định tại Điều 202 Bộ Luật hình sự nên không thuộc trường hợp chỉ khởi tố theo yêu cầu của bị hại theo Điều 105 BLHS nêu trên. Do vậy, việc khởi tố ông Dương theo Điều 202 BLHS về Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là có căn cứ.
Luật sư Huỳnh Phương Nam phân tích: Việc miễn trách nhiệm hình sự theo Điều 25 BLHS được áp dụng khi quá trình điều tra, truy tố, xét xử, do chuyển biến của tình hình, hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa. Hoặc trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã tự thú, khai báo rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm hay khi có quyết định đại xá.
Tuy nhiên, trong vụ án này, ông Dương không tự thú trước khi hành vi bị phát giác, không thuộc trường hợp đại xá, tình hình tội phạm về trật tự an toàn giao giao thông không có sự thay đổi gì để cho rằng hành vi uống rượu bia rồi lái xe ô tô gây chết 1 người, làm bị thương nhiều người và thiệt hại về tài sản của họ là hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội nữa.
Vì vậy, hành vi phạm tội của ông Dương không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự theo quy định nêu trên. Việc ông Dương đã bồi thường cho các nạn nhân được hơn 1 tỷ đồng và họ có đơn xin bãi nại cũng chỉ được áp dụng là tình tiết giảm nhẹ quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 46 Bộ luật Hình sự khi vụ án được đưa ra xét xử. Do đó, Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) gửi thông báo tới cơ quan điều tra về việc đình chỉ vụ án vi phạm các quy định về điều khiển giao thông đường bộ, miễn truy cứu trách nhiệm hình sự với ông Mai Nam Dương, nguyên Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng là không đúng quy định pháp luật.
Ở một diễn biến khác, trước đó, khi họp báo công bố quyết định khởi tố ông Mai Nam Dương về tội vi phạm quy định an toàn giao thông đường bộ, Công an TP Đà Lạt đã thông báo kết quả điều tra, theo đó ông Dương đã không làm chủ tốc độ, không chú ý quan sát và có uống rượu, bia trước khi điều khiển ôtô, nồng độ cồn đo được của ông Dương là 0,644 miligam/lít khí thở, gấp 2,5 lần mức qui định (0,25 miligam/1 lít khí thở).
Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Chiến, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn luật sư (LĐLS) Việt Nam, Chủ nhiệm LĐLS Hà Nội cho rằng căn cứ theo các tình tiết mà báo chí đã phản ánh, cùng với kết luận của cơ quan điều tra thì trong trường hợp này, nếu cơ quan điều tra giám định nồng độ cồn trong máu của ông Dương vượt quá mức quy định tại khoản 8 Điều 8 Luật Giao thông đường bộ là 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở, ông Dương sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự và có thể bị áp dụng điểm b và đ khoản 2 Điều 202 Bộ luật Hình sự.
Theo luật sư Nguyễn Chiến, quyết định của VKSND TP Đà Lạt là không đúng với quy định tại điều 25 Bộ luật Hình sự và do đó cũng không đúng quy định tại điều 169 Bộ luật tố tụng hình sự. Đây không phải là trường hợp khởi tố theo yêu cầu của người bị hại (khoản 2 điều 105 Bộ luật tố tụng hình sự) nên việc bãi nại của những người bị hại trong vụ án này không thể là căn cứ đình chỉ vụ án. Trong vụ án này, người có hành vi phạm tội đã gây tai nạn làm chết người và ba người bị thương nặng, hậu quả rất nghiêm trọng.
Hơn nữa, luật sư Nguyễn Chiến cũng chỉ rõ, trong khi hiện nay Chính phủ chủ trương tìm mọi cách để giảm tai nạn giao thông thì không thể xem hành vi trên là không còn nguy hiểm cho xã hội. Hành vi lái xe khi sử dụng rượu bia vượt quá mức cho phép, chạy xe tốc độ cao vi phạm luật giao thông gây tai nạn làm chết người là hành vi rất nguy hiểm. Trong vụ án này có thể xác định có hai tình tiết định khung, đó là: có nồng độ cồn đo được tại thời điểm gây tai nạn vượt ngưỡng cho phép 0,644 miligam/lít khí thở; làm chết một người và làm ba người khác bị thương nặng kèm theo tài sản của người bị hại cũng bị thiệt hại lớn. Như vậy, căn cứ Nghị quyết Số: 02/2003/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TANDTC Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự thì Hậu quả của vụ án này là rất nghiêm trọng.
Luật sư Nguyễn Chiến phân tích: Theo quy định tại khoản 2 Điều 202 BLHS thì người phạm tội có thể bị phạt tù tới 10 năm, thuộc loại tội rất nghiêm trọng. Đối với những trường hợp này, thực tiễn xét xử thường là xử án giam chứ không được cho hưởng án treo thì mới có tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung. Tuy nhiên, luật sư cũng cho biết, khi quyết định hình phạt, Tòa án còn xem xét cân nhắc cả tình tiết tăng nặng giảm nhẹ cũng như nhân thân, điều kiện hoàn cảnh của bị cáo để quyết định có thể áp dụng Điều 60 BLHS hay không. Song, điều kiện để áp dụng điều 60 BLHS thì mức án tuyên đối với bị cáo không vượt quá 3 năm tù.
Việc ông Dương tích cực khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân và bị hại có đơn bãi nại chỉ được coi là căn cứ để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 46 BLHS và nếu có ít nhất từ 2 tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 46 BLHS thì Tòa án chỉ có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt mà điều luật đã quy định theo Điều 47 BLHS chứ không thể áp dụng để đình chỉ vụ án và miễn truy cứu trách nhiệm hình sự với bị can.
Cần có cách phân tích đánh giá khách quan đối với hành vi phạm tội, người phạm tội
Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam đã quy định “Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật”. Nói về vấn đề này, bác Lê Văn Thanh, một cán bộ về hưu ngành tòa án tại Hà Nội cũng bức xúc nói: Nếu những người có tiền và quyền cứ vi phạm pháp luật rồi sau đó tiến hành “tích cực đền bù” để “được bãi nại” thì công bằng xã hội ở đâu?. Ở đây, theo bác Thanh, hành vi phạm tội của ông Dương là rất rõ ràng. Việc VKSND TP Đà Lạt không truy tố ông Dương trong trường hợp này là hành vi vi phạm pháp luật một cách nghiêm trọng. Đồng thời, cần phải xem xét và khởi tố người ra quyết định đình chỉ vụ án về tội không truy cứu trách nhiệm hình sự người có tội.
Về phía VKSNDTC, trong một diễn biến mới nhất khi trao đổi với phóng viên của Báo cũng cho biết, Viện đã có văn bản yêu cầu Viện KSND TP Đà Lạt tiến hành truy tố theo đúng quy định của pháp luật.
Đây chỉ là một trong nhiều vụ án dư luận quan tâm bởi hiện nay tình trạng các vụ vi phạm giao thông gây tai nạn nghiêm trọng không được đưa ra xử lý trước pháp luật vì người gây tai nạn đã bồi thường cho bị hại tương tự như vụ việc này là khá nhiều. Trên thực tế, việc thỏa thuận bồi thường thiệt hại sẽ có lợi cho cả hai phía, phía nạn nhân thường sẽ có ngay một khoản tiền theo yêu cầu để bù đắp, khắc phục phần nào hậu quả đã xảy ra, đổi lại, phía người gây tai nạn sẽ được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định, nhiều trường hợp còn được “miễn trách nhiệm hình sự” như vụ việc nêu trên. Tuy nhiên, nếu cứ để tình trạng “miễn trách nhiệm hình sự” không đúng pháp luật như vậy tiếp diễn thì cũng có thể sẽ là điều kiện cho tình trạng vi phạm và mất an toàn giao thông gia tăng nghiêm trọng hơn.
Từ vụ án này, theo luật sư Nguyễn Chiến, thiết nghĩ, VKSNDTC cần chỉ đạo xác minh làm rõ lý do VKSND TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng đã quyết định đình chỉ vụ án vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ; miễn truy cứu trách nhiệm hình sự với ông Mai Nam Dương không đúng luật là do năng lực hay vì động cơ mục đích khác, để từ đó rút kinh nghiệm trong hoạt động thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình hay là xử lý trách nhiệm theo đúng quy định đối với người ra quyết định trái pháp luật tùy theo mức độ lỗi đã được xác định.
Mặt khác, các cơ quan tố tụng cần có cách phân tích đánh giá khách quan đối với hành vi phạm tội, người phạm tội để xem xét, xử lý giải quyết vụ việc một cách nghiêm túc, thận trọng trong việc giải quyết vụ án trên cơ sở pháp luật, áp dụng pháp luật, không làm oan người vô tội nhưng cũng không được bỏ lọt tội phạm hoặc có những hành vi bao che, dung túng cho người phạm tội. Có như vậy mới đáp ứng yêu cầu cải cách, đổi mới và nâng cao hiêu quả hoạt động của hệ thống tư pháp theo tinh thần Nghị quyết 49/NQ-TW của Bộ Chính trị, nhằm hướng tới một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh./.
Thu Hằng